Door Kris van der Voorn
In veel sportclubs is er nog altijd uitsluiting van lhbti+ sporters. Pride and Sports hoopt hier verandering in te kunnen aanbrengen. Deze zomer focust zij op meer zichtbaarheid en verbinding binnen het wielrennen.
Begin van de zomer gooide Zwembond Fina het hoge woord eruit in de top van de zwemsport: van hen mogen trans personen die na hun 12e levensjaar in transitie zijn gegaan niet meer op het hoogste niveau meezwemmen. Een moeilijk moment voor vele trans sporters die zich uitgesloten voelen door de regels die de ‘eerlijkheid’ van het topsporten moeten waarborgen.
In de afgelopen jaren is er veel meer discussie ontstaan over de plaats van trans personen in de sport. Het Internationaal Olympisch Comité (IOC) paste de regels hierover over de jaren al veelvuldig aan, en heeft nu uiteindelijk de invulling bij bonden zelf neergelegd. Onweerlegbaar wetenschappelijk bewijs voor eventuele voordelen van trans topsporters is er nog niet – er bestaan veel verschillende onderzoeken en opiniestukken over de voor- of juist nadelen van een transitie op de lichamelijke capaciteiten van sporters – opvallend is echter dat deze uitsluitende trend zich ook steeds meer buiten de topsport is gaan manifesteren.
In de Verenigde Staten worden trans kinderen in verschillende staten inmiddels uitgesloten van het sporten bij een bond. In Nederland ervaren veel trans vrouwen dat sporten moeilijker is geworden omdat medesporters door eenzijdige berichtgeving denken dat zij een voordeel zouden hebben; daarnaast zijn er nog weinig plekken te vinden waar genderneutrale kleedhokjes te vinden zijn. En deze uitsluiting stopt niet bij trans personen: in het voetbal is er bijvoorbeeld nog altijd een onveilige situatie voor lhbti+ voetballers. Op dit moment is er dan ook veel vraag naar een geluid dat laat zien hoe fijn sport nog steeds voor iedereen kan zijn.
Pride and Sports
Sinds 2017 richt Pride and Sports zich op het laten horen van een inclusiever geluid binnen de sportwereld. Zij richt zich daarbij op het zorgen voor een veilige en inclusieve omgeving voor alle sporters zowel binnen de sportclub maar ook binnen de niet-georganiseerde sport. Pride and Sports is een grassroots organisatie door en voor de LHBTI+ community. Het doel van de organisatie? “Via zichtbare evenementen het actieve gesprek aan te gaan en de verbinding te zoeken met niet- lhbti+ sporters, sportorganisaties en sportbonden om zo uiteindelijk de norm binnen het sporten te veranderen”, legt voorzitter Jan Pieter de Lugt (hij/hem) uit. “Wij horen van lhbti+ mensen dat zij geïntimideerd en soms bedreigd worden; schrijnende verhalen van atleten die hier mentaal erg van in de knoop zitten. Ze geven aan dat ze ‘moe-gestreden’ zijn, maar moe dekt de lading natuurlijk niet.”
En daar moet verandering in komen, vindt Pride and Sports, maar verandering is soms moeilijk. Jan Pieter: “Als organisatie gaan wij het gesprek aan met sportorganisaties, sportbonden en sportverenigingen. Wij ervaren regelmatig een ‘onneembare vesting’; niet zozeer uit onbegrip of onwil, maar voornamelijk van mensen die zich eenvoudigweg niet kunnen inleven in de situatie omdat ze daar zelf als persoon nooit mee te maken hebben gehad. Ik kan het hen ook niet kwalijk nemen, voor de gemiddelde witte, cis-gender, hetero man, zonder beperking, is elke ruimte die zij betreden per definitie een ‘safe-space’’
Deze zomer heeft Pride and Sports de handen ineengeslagen met Sebastien (Seb) Sutherland (they/them), wielrenner en oprichter van Queer Wheels. Uit deze samenwerking is Pedal For Pride ontstaan: een evenement dat deze zomer loopt en waarbij er aandacht wordt gevraagd voor lhbti+ wielrenners binnen de sport.
Voor Seb (28) is dit een belangrijke samenwerking: Seb heeft zelf als transgender non-binair en queer fietser ook veel uitsluiting meegemaakt: “Mijn identiteit, als transgender non-binair persoon, is nog relatief ‘nieuw’ in de wielersport. Ik werk bij een groot wielrenmerk, waar ik constant mijn verhaal doe, constant uit de kast moet komen. Het is soms erg vermoeiend, maar ik doe het graag omdat het zo belangrijk is.”
Queer Wheels
Mede hierdoor heeft Seb Queer Wheels opgezet, een inclusieve wielergroep voor lhbti+ wielrenners. “Queer Wheels is ontstaan vanuit dezelfde reden als waarom Pride and Sports bestaat: ik zag geen eerlijke en gelijke behandeling van lhbti+ wielrenners binnen de sport. Ik fiets zelf al jaren, en het viel mij op dat ik nog nooit die zichtbaarheid van lhbti+ers had gezien.”
En daarom besloot Seb dit zelf te regelen. “Eens in de maand kunnen lhbti+ wielrenners met mij mee op een tocht.” Het is een moment dat er volgens Sebastien ruimte is om ongemak even opzij te kunnen zetten. “In de wielersport is het het beste voor je snelheid en gemak om strakke kleding te dragen – iets wat voor trans personen vaak veel ongemak veroorzaakt. Bij de tochten van Queer Wheels ben je met mensen die dit gevoel begrijpen, en die helpen om dat gevoel een beetje weg te nemen.”
Het doel van Queer Wheels? Seb zou zelf het liefst zien dat de groep uiteindelijk niet meer nodig is. “Uiteindelijk is mijn doel dat er voldoende ruimte binnen de wielersport ontstaat zodat er geen aparte queer wielergroepen meer nodig zijn. Dit is wat ik nu ook in samenwerking met Pride and Sports hoop te veroorzaken.” Volgens Seb is hier op dit moment nog een weg in te gaan; naar aanleiding van een enquête via Queer Wheels blijkt dat 95% van de lhbti+ wielrenners niet bij een club zijn gegaan uit angst voor uitsluiting.
Ook bij Tijgertje Wielrennen, de wielervereniging van lhbti+ sportorganisatie Tijgertje, wordt deze angst geconstateerd. Zij nemen deel aan Pedal for Pride. “Er is veel behoefte aan dit soort initiatieven vanuit de community om met elkaar actief te zijn op de fiets”, vertelt teamleader Edwin. De reacties vanuit fietsclubs op de lhbti+ gemeenschap vindt hij soms onbegrijpelijk.
Kevin de Rijk, online content manager van de Koninklijke Nederlandsche Wielren Unie (KNWU) is positief te spreken over het werk dat er bij Pride and Sports en Queer Wheels wordt geleverd. “Initiatieven zoals Pedal for Pride worden door ons zeer aangemoedigd. Met dit soort tochten kunnen mensen zich verenigen en samen activiteiten ondernemen, wat helpt om dit soort uitsluiting in de samenleving aan de kaak te stellen.” Kevin is van mening dat de belangrijkste volgende stap is om de dialoog aan te gaan met lhbti+ sporters: “Huidige clubs en leden van clubs moeten in gesprek gaan om te kijken hoe ze ervoor kunnen zorgen dat er voor iedereen ruimte en plek is.”
Volgens Kevin staat de KNWU er zeker voor open om dit gesprek aan te gaan”We vinden die verbinding leggen best lastig, hoe we zeker weten dat iedereen veilig kan sporten bij een club en dat ze zich gewaardeerd voelen. Organisaties als Pride and Sports weten hoe ze dit goed moeten doen en hebben er verstand van; dat moedigen we dan ook ten zeerste aan.”
Voel jij je buitengesloten of onveilig?
Jan Pieter benadrukt hoe belangrijk het is om hier contact over op te nemen zodat het probleem kan worden aangepakt. “Wij zien hoeveel sporters soms jarenlang met hun problemen blijven rondlopen om daarna bij hun sportclub weg te gaan. Wij willen hen meegeven om dit aan te kaarten binnen je eigen sportorganisatie of, als dit echt te lastig is, om in gezamenlijkheid met ons een aanpak te bedenken. Ik zou zeggen: kaart het altijd aan bij het bestuur hoe eng het ook is, meld het. Zorg dat je gezien en gehoord wordt. Jij mag als lhbti+ sporter verwachten van jouw vereniging dat er ook voor jou een veilige omgeving is.”
Recent Comments