Gay Games

De Gay Games, een vierjaarlijks sport- en cultuurevenement, is gericht op mensen uit de LHBTI+-gemeenschap, waaraan iedereen mag deelnemen. Het idee is in de jaren tachtig ontstaan in San Francisco. Na edities aldaar (1982 en 1986), in Vancouver (1990) en in New York (1994) was Amsterdam aan de beurt voor de vijfde editie. Het was de eerste keer dat het evenement buiten Noord-Amerika plaatsvond. De spelen zijn inmiddels toe aan de twaalfde  editie in 2026. De gaststad is Valencia. En voor de editie in 2030 hebben zich maar liefst 25 steden aangemeld. Het evenement is springlevend.

Sport en cultuur

Gay Games Amsterdam 1998 omvatte 29 sporttoernooien en vijf demonstratiesporten. Van bridge tot atletiek, van zwemmen tot basketbal, een marathon op het parcours van de Olympische Spelen in 1928: bijna elk denkbare sport stond op het programma. Daarnaast was er een primeur: een zeer uitgebreid en kwalitatief hoogwaardig cultureel programma in alle grote musea en theaters. Een hoogtepunt was de spraakmakende tentoonstelling From the corner of the eye in het Stedelijk Museum. Daarnaast waren er vier festivals, waaronder een storytellingfestival. Tientallen koren trokken door de stad en traden op in het uitverkochte Concertgebouw. Voor sport- en cultuurliefhebbers was er te veel om op te noemen.

De stad kleurde geel

Gay Games Amsterdam 1998 geldt nog steeds als een van de grootste LHBTI+- meerdaagse evenementen die ooit georganiseerd zijn en is een mijlpaal in de Roze geschiedenis van Nederland. Zo’n 15 duizend deelnemers – een nooit meer overtroffen aantal – kwamen af op het sport- en cultuurprogramma. De vele tienduizenden toeschouwers en bezoekers genoten van het programma, van de vele feesten en van Amsterdam. De stad kleurde geel door de zeer opvallende vormgeving en city dressing. De deelnemers voelden zich helemaal welkom en geaccepteerd in de stad. Er heerste een vrije, vriendelijke atmosfeer die veel internationale deelnemers thuis totaal niet kenden. Volgens de politie werd het de rustigste week ooit.

Financiële problemen

Bijna ging Gay Games Amsterdam 1998 niet door. Twee dagen voor het evenement bleek dat er geen geld meer was. Wethouder Harry Groen redde het evenement. De gemeente sprong bij met vijf miljoen gulden overbruggingskrediet. De spelen konden doorgaan en werden een doorslaand succes. De meeste deelnemers merkten weinig van de financiële problemen. De spelen gingen gelukkig nooit failliet. Het bestuur bereikte met alle schuldeisers een akkoord en de kleinere schuldeisers kregen zelfs hun geld volledig terug. Het overgrote deel van het overbruggingskrediet kon in de gemeentekas teruggestort worden en de VVV maakte later bekend dat de Gay Games de stad ruim 125 miljoen gulden aan inkomsten had opgeleverd.

Burgemeester Patijn

Burgemeester Patijn hield enorm van Gay Games Amsterdam 1998. In de kolkende Amsterdam Arena heette hij de mensenmassa welkom en kreeg minutenlang een daverend applaus. De LHBTI+-gemeenschap sloot de vriendelijke en tolerante burgemeester in het hart en hij hen. Onder de deelnemers waren dankzij een outreach–programma ook veel deelnemers uit Oost-Europa, Afrika, Latijns-Amerika en Azië, waar LHBTI+’ers het nog steeds vaak moeilijk hebben en bedreigd worden. Op die deelnemers maakte Gay Games Amsterdam 1998 een onvergetelijke indruk. Ook streefde de organisatie naar een meer evenredige deelname van mannen en vrouwen. Met succes: ruim 43 procent van de deelnemers was vrouw, veel meer dan bij eerdere Gay Games.

Zichtbaarheid

Het evenement zorgde in die zomerweek van 1998 voor een ongekende vibe in de stad. Het leidde tot een ultieme zichtbaarheid van de LHBTI+-gemeenschap en een sfeer van vriendschap. ‘We zijn als minderheid een keer in de meerderheid en iedereen vindt het prima’, zo was het gevoel. De jarenlange strijd voor zichtbaarheid en acceptatie leek even gewonnen. Velen die erbij waren, beschouwen Gay Games 1998 nog steeds als de week van hun leven.

Inspiratie voor de toekomst

Nu, 25 jaar later, lijkt de toekomst minder zonnig. Zichtbaarheid en acceptatie moeten opnieuw veroverd worden. Want het regent incidenten. Transgender personen krijgen te maken met heel wat discriminatie zowel in de sportwereld als in het dagelijks leven. Op straat worden mannen die hand in hand lopen en vrouwen die elkaar zoenen uitgescholden of in elkaar geslagen, dragqueens mogen de taxi niet in en regenboogvlaggen worden van gevels gescheurd of verbrand. Hoe kan Gay Games Amsterdam 1998 ons vandaag de dag inspireren en wat kunnen we van de ervaringen van toen leren?

Verder kan iedereen eigen herinneringen en ervaringen delen op de website Herinneringen aan Gay Games Amsterdam 1998.
Op de website van Movisie zijn daarnaast 25 ervaringsverhalen terug te lezen van wat het evenement toe betekende.

Nieuwe queer terugblik

Er gebeurde meer rond 25 jaar Gay Games. Sport dus, maar er was nu dus een reünie op 1 augustus in het Amsterdam museum. Op de dag af 25 jaar geleden dat de tienduizenden deelnemers en bezoeker de Arena binnenwandelden voor de opening. Mensen die iets met Gay Games Amsterdam hadden, kwamen voor deze reünie in het Amsterdam Museum weer bij elkaar.  Ook besteedde diverse media waaronder AT5 aandacht het onderwerp met een terugblik. Het programma ‘Andere Tijden’ trok op 26 juli op NPO2 bijna een uur uit over wat er toen allemaal is gebeurd en wat dit voor mensen heeft betekend.