Zwemmen zonder schroom
Een uurtje ontspannen zwemmen, dat is voor veel transgender en genderdiverse personen niet zo makkelijk als het klinkt. Ze hebben te maken met starende blikken, twijfels over welke kleedkamer te gebruiken en onzekerheid over hun lichaam. Daarom organiseren vrijwilligers in Amsterdam maandelijks een uur trans-zwemmen, zodat deze zwemmers in een veiligere omgeving aan hun fysieke én mentale gezondheid kunnen werken.
Eén keer per maand ontvangen Sherry Jae en Eeée transgender en genderdiverse personen in een zwembad in Amsterdam. De opzet is simpel: een uur lang baantjes trekken. Voor het verbeteren van je zwemtechniek vraag je advies aan badmeester Eeée, maar het is ook prima als je in de hoek van het zwembad een gesprek voert. “Dit uurtje is belangrijk voor het fysieke en mentale welzijn”, vertellen Sherry Jae en Eeée. Zij zijn vrijwilligers bij de Nederlandse afdeling van belangenbehartiger Trans United Europe, die het trans-zwemmen organiseert. Aanleiding voor de start van het trans-zwemmen drie jaar geleden was het verbeteren van de mentale gezondheid van transgender en genderdiverse personen. “Als je weinig sport en veel thuis zit, kan dat negatieve invloed hebben op je mentale welzijn. Tijdens de coronapandemie zagen we daar de effecten van. Daarom zijn we het gesprek met de gemeente aangegaan, waarin we vertelden dat we naar een zwembad zochten om in besloten omgeving te kunnen zwemmen”, vertelt Sherry Jae.
“Dit uurtje is belangrijk voor het fysieke en mentale welzijn.”
Geen starende blikken
Dankzij de besloten en veilige omgeving verdwijnt de drempel om te gaan zwemmen voor veel transgender en genderdiverse personen, ziet Sherry Jae. “Het is vaak best wel een ding om te gaan zwemmen. Je weet niet hoe het werkt met douchen of in welke kleedkamer je welkom bent. Bovendien voelen veel mensen zich onzeker over hun lichaam. Starende blikken van anderen zijn dan het laatste waar je op zit te wachten.” Eeée voegt eraan toe dat die starende blikken niet altijd negatief bedoeld zijn, maar dat het feit dat je voortdurend geobserveerd wordt, ongemakkelijk kan zijn. “Daarom is het zo geweldig om te kunnen zwemmen in een zwembad waar iedereen elkaar begrijpt. Waar je in een T-shirt mag zwemmen omdat je nog wacht op topchirurgie en geen strakke badkleding wilt dragen. Waar niemand raar opkijkt als er een prothese langs komt drijven, omdat het de eerste keer is dat je daarmee zwemt.”
Een veiligere omgeving
Hoewel alle transgender en genderdiverse personen welkom zijn bij het trans-zwemmen, communiceren de vrijwilligers bewust niet publiekelijk waar het zwembad zich bevindt. “Het is essentieel dat iedereen zich veilig voelt. Daarom hebben we gekozen voor een zwembad waar niemand naar binnen kan kijken. Tijdens het uur gaat de deur op slot”, vertelt Eeée. Wanneer mensen een e-mail sturen naar de organisatie van het trans-zwemmen, dan wachten twee vrijwilligers ze bij hun eerste bezoek op. “Dat doen we om ze echt aandacht te kunnen geven en ze letterlijk over de drempel helpen en mee naar binnen nemen.” De vrijwilligers vragen nooit ‘of iemand echt trans is’, omdat de persoon dat zelf bepaalt. Tegelijkertijd brengt dat ook lastige overwegingen met zich mee, merkt Eeée op. “Want het is ook mijn taak om de groep te beschermen tegen mensen die hier komen om ruzie te zoeken.”
“Het is geweldig om te kunnen zwemmen in een zwembad waar iedereen elkaar begrijpt.”
Fit voor een operatie
Sherry Jae en Eeée zien dat het trans-zwemmen in verschillende opzichten een positief effect heeft op de deelnemers. Vaak blijven zwemmers nog even hangen om te praten, omdat het voor hen ook een kans biedt om vragen te stellen aan mensen die zich in vergelijkbare situaties bevinden. Ook geeft het mensen die door omstandigheden nooit hebben leren zwemmen – nieuwe Nederlanders bijvoorbeeld – de kans om zelfredzaam te worden in het water. Fit worden is voor deze groep een ander belangrijk effect van het zwemmen, legt Eeée uit. “De chirurgische ingrepen die onderdeel zijn van het medische transitieproces zijn zwaar. Dat betekent dat je echt fit moet zijn voordat je in aanmerking komt voor een operatie. Ook tijdens het herstelproces is bewegen belangrijk. Het zwemmen – zonder je druk te hoeven maken over je omgeving – kan dan echt helpen. Laatst sprak ik iemand die vroeger veel zwom, maar na haar transitie niet meer naar het zwembad durfde. Na de eerste keer trans-zwemmen zei ze: ‘Ik ben zó blij dat dit weer mogelijk is.’ Ik zag haar gewoon opleven.”
Trans-zwemmen vindt elke tweede maandag van de maand plaats in Amsterdam, van 13:00 tot 14:00 uur.
Aanmelden kan via transzwemmen@transhuis.nl. Meer informatie is te vinden via: transhuis.nl.